بسم الله الرحمن الرحیم
کتاب قدرت الله
خلاصه :
این نوشتار پیرامون توانایی وقدرت خداوند متعال (استاد کریم ) بوده وشامل یک مقدمه ودوبخش میباشد که درمقدمه پیرامون آیات قدرت خداوند بحث شده ودربخش اول آیات قران که دران به قدرت خداوند تصریح شده آورده شده اند ودربخش دوم نمونه های عملی ازتوانایی های خداوند منان ازآیات قران آورده شده ودرپایان هرایه نتیجه گیری به محضرشما خوبان ارائه گردیده است.
به امید قبولی ازطرف استادکریم.
مقدمه :
درقران مجید ۳۷مرتبه قدیرٌ و۶مرتبه قدیراً استفاده شده است
قدیرٌ۳۷مرتبه در۲۳سوره قران ودر۳۷ایه مورد استفاده قرار گرفته
وقدیراً ۶مرتبه در۵سوره قران و در۶ ایه استفاده شده
ودرهمه این چهل و سه مورد برای خداوند متعال بکاررفته است
ودرواقع این مسئله میفهماند که فقط و فقط حضرت حق تبارک و تعالی است که می تواند و اوست که توانایی برهرکاری دارد وبه این موضوع به انحاء مختلف وباعبارات گوناگون اشاره میکند و از ان هم مهمتر حتی تصریح میکند و میگوید. برای اینکه به ما بفهماند که من برانجام هرکاری توانایی دارم ازعبارات وجملات مختلفی بهره میگیرد و می دانسته که آدمها برای باور یک موضوع باید مرتب و پی درپی به آنان گفته شود تا شاید باورمان شود ولی چه کنیم که خداوند متعال چهل وسه بار فرموده من می توانم ولی هنوزهم عده ای باورشان نمی شود برای همین خداوند بزرگوار یازده بار میفرماید:
بدرستی خدا بر انجام هر کاری تواناست
(ان الله على کل شى قدیر ۱۱بار)
و هفت بار فرموده:او برانجام هرکاری تواناست
(هُوَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ۷بار)
(تابحال هیجده مرتبه)
ونه بار خداوند نام خود را ذکر میکند ومیفرماید:الله برانجام هر کاری تواناست
(اللَّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ ۹بار)
(تابحال بیست وهفت مرتبه)
ولی ماانسانها سخت پذیریم وبرای همین هم خداوند عزیزسه باردیگر میفرماید: بدرستی اوبرانجام هرکاری تواناست
(أَنَّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ ۳بار)
ویکبارهم میفرماید:پس او برانجام هرکاری تواناست
(فهو على کل شى قدیرٌ۱بار)
وبرای سی ودومین بار میفرماید:پس او با دانایی برانجام هرکاری تواناست
( انه عَلیمٌ قَدیرٌ۱بار)
وبرای سی وسومین بارخداوندمیفرماید: بدرستی الله هم دانا است وبرانجام هرکاری تواناست
( ان الله عَلیمٌ قَدیرٌ۱بار)
وبرای سی وچهارمین بارخداوندمیفرماید: هنگاهی که بخواهم هرکاری میکنم
(إِذا یَشاءُ قَدیرٌ۱بار)
وبرای تقویت باورما انسانها برای مرتبه سی وپنجم میفرماید: الله برهرکاری تواناست
(الله قدیرٌ۱بار)
وحضرت حق برای مرتبه سی وششم وهفت میفرماید: الله همواره برانجام هرکاری تواناست
(کانَ اللَّهُ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیراً ۲بار)
وبرای تفهیم بیشتروبرای مرتبه سی وهشتممیفرماید:پس بدرستی الله همواره آمرزنده وبرانجام هرکاری تواناست
(فَإِنَّ اللَّهَ کانَ عَفُوًّا قَدیراً ۱بار(
وباز خداوندبرای مرتبه سی ونهم میفرماید: بدرستی او همواره دانا وبرانجام هرکاری تواناست
(إِنَّهُ کانَ عَلیماً قَدیراً ۱بار)
ودربیانی دیگر خداوندمیفرماید: همواره الله بران کار(بردن همه انسانهاواوردن جایگزین آنها) تواناست
(کانَ اللَّهُ عَلى ذلِکَ قَدیراً ۱بار) ودرایه ای دیگر خداوند اشرف مخلوقات درعالم هستی رامورد خطاب قرار میدهدومیفرماید: همواره وهمیشه پرورش دهنده توبرانجاه هرکاری تواناست
(کانَ رَبُّکَ قَدیراً ۱بار)
و درایات نورانی قران دوایه هم امده که برای چهل ودوم وسومین بارحضرت حق جلت عظمته مورد خطاب قرارگرفته وگفته میشود: بدرستی که توبرانجام هرکاری تواناهستی
( انک على کل شى قدیرٌ ۲بار)
تاقبل ازاین دوایه ودقیقا چهل ویک مورد ازایات گفته شده همه اززبان خداوند متعال بود که خودرا به عبارات مختلف مورد گواهی قرارمیدادولی این دو ایه اگرچه جزء قران وکلام خداست ولی القا شده خداوند به پیامبرش حضرت محمد ص است که میفرماید اینگونه بگو تا برجانت بنشیند ودیگری اززبان مومنان درروز قیامت است که به این باوررسیده اند که خداوند برانجام هرکاری تواناست ولذا درخواست آمرزش ازحضرتش میکنند
اقدامات عملی خداوندمتعال برای اثبات توانایی خود
۱همسر عمران وباردارى مریم
إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّی نَذَرْتُ لَکَ ما فی بَطْنی مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّی إِنَّکَ أَنْتَ السَّمیعُ الْعَلیمُ (۳۵)عمران
فَلَمَّا وَضَعَتْها قالَتْ رَبِّ إِنِّی وَضَعْتُها أُنْثى وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَ لَیْسَ الذَّکَرُ کَالْأُنْثى وَ إِنِّی سَمَّیْتُها مَرْیَمَ وَ إِنِّی أُعیذُها بِکَ وَ ذُرِّیَّتَها مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ (۳۶)
زنى که ورا شوى عمران بُدى به درگاه یزدان دعا گو شدى
که پروردگارا بخوردم قسم که طفلى که دارم کنون در شکم
ز فرزندى خویش سازم رها که خدمت نماید تو را اى خدا
کنون پس تو این عهد را مىپذیر که حقا سمیعى علیمى بصیر (۳۵)
چو فرزند را زاد گفت اى خدا به من دخترى را بکردى عطا
خدا هست آگهتر از این سخن چرا طفل دختر بزاییده زن
بگفتا که بهر کمک بر حرم نباشند دختر پسر همچو هم
نهادم کنون نام مریم بر او تو این نام را بهر او کن نکو
وى و جمله اطفال او را پناه بدادم به درگاه تو اى اله
سپردم به درگاه تو اى غفور زشیطان رانده شده از حضور (۳۶)
۲بینا شدن یعقوب با لباس یوسف
اذْهَبُوا بِقَمیصی هذا فَأَلْقُوهُ عَلى وَجْهِ أَبی یَأْتِ بَصیراً وَ أْتُونی بِأَهْلِکُمْ أَجْمَعینَ (۹۳)یوسف
پس از آن چنین داد بسط سخن بگیرید این پیرهن را ز من
سپارید او را به جان پدر بر او افکنیدش به چشمان و سر
که تا دیدگانش که گردیده کور شود روشن و بازگردد به نور
پدر را ز کنعان به مصر آورید خبرها ز عشقم بر او مىبرید
به همراه خویشان و فرزند و زن بیارید او را به درگاه من (۹۳)
۳باردارى (مریم)زن بدون شوهر به عیسى
إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَهُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَهٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسیحُ عیسَى ابْنُ مَرْیَمَ وَجیهاً فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَهِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبینَ (۴۵)عمرا ن
ملائک بگفتند با او سخن بگفتند آنها بر آن نیک زن
ترا مژده دادست ایزد صریح به عیسىبن مریم به عیسى مسیح
به دنیا و عقباست با آبرو زخاصان پروردگارست او (۴۵)
۴مخلوط نشدن اب شیرین با اب شور
وَ هُوَ الَّذی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُما بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً (۵۳)فرقان
دو دریا درآمیخت رب غفور یکى آب شیرین یکى تلخ و شور
یکى واسطه داد آنگه قرار جدایند از همدگر پایدار (۵۳)
وسورهاى رحمن ۱۹و۲۰ ونمل ۶۱
۵نرم شدن اهن براى داود
وَ لَقَدْ آتَیْنا داوُدَ مِنَّا فَضْلاً یا جِبالُ أَوِّبی مَعَهُ وَ الطَّیْرَ وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَدیدَ (۱۰)سبا
خداوند از فضل و از لطف خویش به داوود بهره بیفزود بیش
بگفتیم اى کوهها و طیور بخوانید همراه او بانگ شور
که آن آهن سخت را کردگار به دستان او کرد نرم و مهار (۱۰)
۶پرورش موسى توسط فرعون
إِذْ أَوْحَیْنا إِلى أُمِّکَ ما یُوحى (۳۸)طه
أَنِ اقْذِفیهِ فِی التَّابُوتِ فَاقْذِفیهِ فِی الْیَمِّ فَلْیُلْقِهِ الْیَمُّ بِالسَّاحِلِ یَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لی وَ عَدُوٌّ لَهُ وَ أَلْقَیْتُ عَلَیْکَ مَحَبَّهً مِنِّی وَ لِتُصْنَعَ عَلى عَیْنی (۳۹)
که طفل خودت را به درجى گذار به دریا درافکن به موجش سپار
ورا موج دریا به ساحل رساند که آن طفل را از بلایى رهاند
همانکس که بُد با من و تو عدو شگفتا، ز دریا گرفتش هم او
فکندم ترا مهرى از خویشتن که تا رشد یابى به فرمان من
گرفتیمت آنگاه تحت نظر که تربیت و رشد یابى دگر (۳۹)
۷شیر دایه نخوردن موسى وبازگشت موسى به سینه مادر
إِذْ تَمْشی أُخْتُکَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلى مَنْ یَکْفُلُهُ فَرَجَعْناکَ إِلى أُمِّکَ کَیْ تَقَرَّ عَیْنُها وَ لا تَحْزَنَ وَ قَتَلْتَ نَفْساً فَنَجَّیْناکَ مِنَ الْغَمِّ وَ فَتَنَّاکَ فُتُوناً فَلَبِثْتَ سِنینَ فی أَهْلِ مَدْیَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلى قَدَرٍ یا مُوسى (۴۰)طه
ترا خواهرت کرد بس جستجو بدیدت به دربار فرعون، او
بگفتا بخواهید گویم چه کس تواند بر این طفل باشد عسس
دهد شیر و باشد مراقب از او کند تربیت طفل را بس نکو
تو بر مادرت بازگشتى چنین بگردیده با مهر مادر قرین
چو طفلش بدیدى زن خوش خصال بشد چشم او روشن از آن جمال
چو کشتى تو یک شخص را در حیات خدا از غم آن بدادت نجات
نمودم ترا بارها امتحان ترا سالها بود مدین مکان
سرانجام دادم تو را رهبرى تو را برگزیدم به پیغمبرى (۴۰)
سوره قصص ۳۷تا۴۰
۸فرزنددارشدن ابراهیم اسماعیل
وَ امْرَأَتُهُ قائِمَهٌ فَضَحِکَتْ فَبَشَّرْناها بِإِسْحاقَ وَ مِنْ وَراءِ إِسْحاقَ یَعْقُوبَ (۷۱)هود
قالَتْ یا وَیْلَتى أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلی شَیْخاً إِنَّ هذا لَشَیْءٌ عَجیبٌ (۷۲)
قالُوا أَ تَعْجَبینَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ رَحْمَتُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ إِنَّهُ حَمیدٌ مَجیدٌ (۷۳)
زنش ساره آنجا همى بُد به پاى بخندید و خوشحال گشت و رضاى
بشارت بدادیم او را نکو به اسحاق و یعقوب فرزند او (۷۱)
ترجمه قرآن(مجد)، متن، ص: ۲۳۰
چو بشنید آن مژده را در سخن بگفتا که فرتوتم و پیرزن
مرا شوى پیرست و مویش سفید چگونه ز ما طفل آید پدید
ندارم در این کار هرگز شکیب که این کار بسیار باشد عجیب (۷۲)
بگفتند از کار الله چون شگفتى نمایى تو اى زن کنون
شده شامل اهلبیت شما بسى رحمت و برکت از کبریا
ستوده صفات است پروردگار همانا مجیدست آن کردگار (۷۳)
وسوره هاى ابراهیم ۳۵و۳۹ وحجر۵۱و۵۲و۵۳
۹باردارى همسر زکریا به یحیى
هُنالِکَ دَعا زَکَرِیَّا رَبَّهُ قالَ رَبِّ هَبْ لی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّهً طَیِّبَهً إِنَّکَ سَمیعُ الدُّعاءِ (۳۸)عمران
فَنادَتْهُ الْمَلائِکَهُ وَ هُوَ قائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیى مُصَدِّقاً بِکَلِمَهٍ مِنَ اللَّهِ وَ سَیِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحینَ (۳۹)
قالَ رَبِّ أَنَّى یَکُونُ لی غُلامٌ وَ قَدْ بَلَغَنِیَ الْکِبَرُ وَ امْرَأَتی عاقِرٌ قالَ کَذلِکَ اللَّهُ یَفْعَلُ ما یَشاءُ (۴۰)
قالَ رَبِّ اجْعَلْ لی آیَهً قالَ آیَتُکَ أَلاَّ تُکَلِّمَ النَّاسَ ثَلاثَهَ أَیَّامٍ إِلاَّ رَمْزاً وَ اذْکُرْ رَبَّکَ کَثیراً وَ سَبِّحْ بِالْعَشِیِّ وَ الْإِبْکارِ (۴۱)
زَکَرْیا کرامات مریم چو دید که در چشمش آمد عجیب و بعید
همى دست برداشت سوى دعا بزارى همى خواستى از خدا
ز رحمت خدایا در این سرنوشت به من بخش اطفال نیکوسرشت
همانا تو هستى سمیعالدعا دعاى مرا پس اجابت نما (۳۸)
زکریا چو بودى به حال نماز به محراب مشغول راز و نیاز
ملائک بدادند بر وى ندا ترا مژده دادست یکتا خدا
به فرزند نیکوى والامقام که او را بخوانند یحیى به نام
که تصدیق سازد روان و صریح رسول خدا هست عیسى مسیح
خودش نیز پیغمبر و پیشواست که از مردم صالح و پارساست (۳۹)
پدر گفت آیا در این سن و سال مرا طفل آید؟ بود این محال
که من پیرم و همسرم هم عجوز چگونه ز ما طفل آید هنوز
بگفتند آنها که کار خدا چنین است و در آن نباشد خطا
هر آنگه کند امر پروردگار تحقق پذیرد همان فعل و کار (۴۰)
بگفتا به شکرانه این نعم خدایا مرا آیتى بخش هم
بگفتا سه روزى نگوئى سخن به جز رمز با مردمان وطن
همیشه تو مىباش بر یاد رب بکن حمد ایزد همه صبح و شب (۴۱)
سوره مریم ۵۴-
۱۰تعلیم تعبیر خواب به یوسف
وَ کَذلِکَ یَجْتَبیکَ رَبُّکَ وَ یُعَلِّمُکَ مِنْ تَأْویلِ الْأَحادیثِ وَ یُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکَ وَ عَلى آلِ یَعْقُوبَ کَما أَتَمَّها عَلى أَبَوَیْکَ مِنْ قَبْلُ إِبْراهیمَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبَّکَ عَلیمٌ حَکیمٌ (۶)یوسف
ترا هست تعبیر خواب اینچنین که ایزد گزیند تو را در زمین
بیاموزدت علم تفسیر خواب توانى نمایى تو تعبیر خواب
به تو نعمت و لطف سازد فزون فزونتر کند رحمتش از کنون
که بر آل یعقوب و تو، زین مرام کند نعمت خویشتن را تمام
همانگونه کاو بر نیاکانت داد به مرد حنیف و به اسحاق راد
که پروردگار تو باشد علیم بود در همه کارهایش حکیم (۶)
۱۱ساخت پرنده ازگل وبادکردن وپرواز به اذن خدا توسط عیسى
إِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ اذْکُرْ نِعْمَتی عَلَیْکَ وَ عَلى والِدَتِکَ إِذْ أَیَّدْتُکَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً وَ إِذْ عَلَّمْتُکَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ التَّوْراهَ وَ الْإِنْجیلَ وَ إِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَهِ الطَّیْرِ بِإِذْنی فَتَنْفُخُ فیها فَتَکُونُ طَیْراً بِإِذْنی وَ تُبْرِئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنی وَ إِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتى بِإِذْنی وَ إِذْ کَفَفْتُ بَنی إِسْرائیلَ عَنْکَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَیِّناتِ فَقالَ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هذا إِلاَّ سِحْرٌ مُبینٌ (۱۱۰)مائده
کنون اى پیمبر ز عیسى مسیح بکن نقل بر امت خود فصیح
که یزدان به عیسى بگفت این سخن به یاد آر پیوسته الطاف من
چه نعمات بنشست اندر برت عطا شد به تو نیز بر مادرت
به تایید روحالقدس قدرتت بدادیم و افزون شدى رتبتت
تو در مهد بودى کز اعجاز من زبان را گشودى و راندى سخن
چو گشتى میانسال در روزگار بتو وحى آمد ز پروردگار
پس آنگه کتابى فرستادمت ز حکمت چه درها که بگشادمت
قبائى ز دانش ترا دوختیم که تورات و انجیلت آموختیم
زمانى که با شوق و رغبت ز دل همى ساختى مرغى از آب و گل
چو در آن دمیدى به دستور من بشد زنده مرغى ورا جان و تن
کسى را که مادر بزائید کور بدادى به چشمان آن شخص نور
کسى کاو به پیسى بُدى مبتلا به حکم منش نیز دادى شفا
به فرمان من مردگان را ز خاک همى زنده کردى ز بعد از هلاک
رهاندم ترا از بنىاسرئیل ز ظلمى که کردند سویت گسیل
زمانى که با معجزاتى تمام براى هدایت نمودى قیام
بگفتند آن کافران لعین که این معجزاتست سحرى مبین (۱۱۰)
۱۲اوردن تخت بلقیس
قالَ الَّذی عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْکِتابِ أَنَا آتیکَ بِهِ قَبْلَ أَنْ یَرْتَدَّ إِلَیْکَ طَرْفُکَ فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهُ قالَ هذا مِنْ فَضْلِ رَبِّی لِیَبْلُوَنی أَ أَشْکُرُ أَمْ أَکْفُرُ وَ مَنْ شَکَرَ فَإِنَّما یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَ مَنْ کَفَرَ فَإِنَّ رَبِّی غَنِیٌّ کَریمٌ (۴۰)نمل
ولى آنکه دانست علم کتاب همى بود آگاه دادش جواب
[بُدى نام او آصف برخیا که آگه بُد از مصحف انبیا]
که زآن پیش که چشم بر هم زنى بیارم به اینجاى تخت زنى
همان لحظه آن تخت حاضر نمود که زآن پیش گفتار آن رفته بود
چو حاضر شدى آن سریر از نهفت سلیمان به درباریانش بگفت
که اینگونه قدرت که دارم به دست همانا ز فضل خداى منست
که خواهد مرا سازد او امتحان که کفران کنم یا کنم شکر آن
هر آنکس که او شکر نعمت گذاشت نکو دانهاى بهر عقبى بکاشت
ولى هرکه شد ناسپاس و کفور خودش گشته از نعمت حق بدور
که یزدان بود زآدمى بىنیاز ترا مىسزد لیک این سوز و ساز (۴۰)
۱۳شکافته شدن اب دریا براى موسى
وَ إِذْ فَرَقْنا بِکُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَیْناکُمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ (۵۰)بقره
چو دریاى مواج بشکافتم نجات شما را رهى یافتم
بدیدید فرعونیان را به چشم چسان غرق کردم به دریاى خشم (۵۰)
وَ لَقَدْ أَوْحَیْنا إِلى مُوسى أَنْ أَسْرِ بِعِبادی فَاضْرِبْ لَهُمْ طَریقاً فِی الْبَحْرِ یَبَساً لا تَخافُ دَرَکاً وَ لا تَخْشى (۷۷)طه
بگفتیم از شهر هنگام شب برون بر، همه مومنان به رب
ز مابین دریا یکى خشک راه پدید آر، قومت نگردد تباه
نه هرگز ز فرعون بیمى بدار نه از غرقه گشتن تو اندیشه دار (۷۷)
وسوره شعرا ۶۲
۱۴فوران اب از تنور
حَتَّى إِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ قُلْنَا احْمِلْ فیها مِنْ کُلٍّ زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ وَ أَهْلَکَ إِلاَّ مَنْ سَبَقَ عَلَیْهِ الْقَوْلُ وَ مَنْ آمَنَ وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلاَّ قَلیلٌ (۴۰) هود
رسید آن زمانى که خود قهر ما بر آن قوم کافر بیامد فرا
بسى آب جوشید تَنّور وار چو دستور آمد ز پروردگار
پس آنگاه بر نوح، یزدان بگفت که بردار با خود ز هرگونه جفت
همه اهل بیتت نشان در درون جز آنکس که او هست بى دین و دون
هلاکش شده ثبت اندر ازل تحقق بیابد کنون این عمل
پس اى نوح امروز در این مکان همه مومنان را به کشتى نشان
نبودند غیر از گروهى قلیل که بودند مؤمن به رب جلیل (۴۰)
فَأَوْحَیْنا إِلَیْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْکَ بِأَعْیُنِنا وَ وَحْیِنا فَإِذا جاءَ أَمْرُنا وَ فارَ التَّنُّورُ فَاسْلُکْ فیها مِنْ کُلٍّ زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ وَ أَهْلَکَ إِلاَّ مَنْ سَبَقَ عَلَیْهِ الْقَوْلُ مِنْهُمْ وَ لا تُخاطِبْنی فِی الَّذینَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (۲۷)مومنون
بر او وحى آمد به دستور ما کنون ساز کشتى به نزد خدا
پس آنگاه فرمان یزدان رسید تنورهکشان آب هر سو دوید
به نوح نبى ایزد این نکته گفت که بردار با خود ز هرگونه جفت
نشان اهلبیتت به کشتى ز خاک جز آنکس که ثبت است بر وى هلاک
مگو از ستمپیشگانى سخن که غرقه بگردند بر امر من (۲۷)
۱۵سرد شدن اتش
قُلْنا یا نارُ کُونی بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهیمَ (۶۹)انبیا
وَ أَرادُوا بِهِ کَیْداً فَجَعَلْناهُمُ الْأَخْسَرینَ (۷۰)
سپس آتشى را برافروختند همه دیدگان را بر آن دوختند
به آتش بفرمود رب جلیل که سرد و سلامت بشو بر خلیل (۶۹)
۱۶کپى رایت افرینش عیسى از ادم بعلاوه مامان منهای بابا
إِنَّ مَثَلَ عیسى عِنْدَ اللَّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ (۵۹)
به دستور پروردگار جلال بود خلقت عیسى اندر مثال
چو آدم که او را ز خاک آفرید که چون گفت شو، ناگهان شد پدید (۵۹)
۱۷ابابیل وشگفتى افرینى
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ
أَ لَمْ تَرَ کَیْفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحابِ الْفیلِ (۱)
أَ لَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فی تَضْلیلٍ (۲)
وَ أَرْسَلَ عَلَیْهِمْ طَیْراً أَبابیلَ (۳)
تَرْمیهِمْ بِحِجارَهٍ مِنْ سِجِّیلٍ (۴)
فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ مَأْکُولٍ (۵)
سرآغاز گفتار نام خداست که رحمتگر و مهربان خلق راست
ندیدى تو آیا که رب جلیل چه آورد بر روز اصحاب فیل (۱)
نه تدبیر ایشان بدادى بر آب که کعبه ز کینه نگردد خراب؟ (۲)
ابابیل مرغان فرستادشان (۳) بدان سنگ سجیل آزردشان (۴)
بدنهایشان خرد آنسان نمود که حیوان علف زیر دندان نمود (۵)
۱۸زنده شدن پرنده هاى کوبیده شده ابراهیم
وَ إِذْ قالَ إِبْراهیمُ رَبِّ أَرِنی کَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتى قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلى وَ لکِنْ لِیَطْمَئِنَّ قَلْبی قالَ فَخُذْ أَرْبَعَهً مِنَ الطَّیْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَیْکَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلى کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءاً ثُمَّ ادْعُهُنَّ یَأْتینَکَ سَعْیاً وَ اعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیمٌ (۲۶۰)بقره
به یاد آر آنگه که گفتى خلیل که اى کردگار بزرگ و جلیل
به من کن نمایان تو اسرار و راز که چون مردگان را کنى زنده باز
خدا گفت باور ندارى مگر؟ بگفتا یقین دارم اى دادگر
ولى مطمئنتر کنم بیشتر به قلبم ببخشاى نورى دگر
خداوند گفتا که مرغى چهار به هم اندر آمیز و نزدت بدار
تو هر قسمتى را به کوهى جدا گذار و بر آنها همى زن ندا
که سوى تو آیند وانگه بدان عزیز و حکیم است رب جهان (۲۶۰)
۱۹اوردن تابوت سکینه توسط طالوت
وَ قالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ إِنَّ آیَهَ مُلْکِهِ أَنْ یَأْتِیَکُمُ التَّابُوتُ فیهِ سَکینَهٌ مِنْ رَبِّکُمْ وَ بَقِیَّهٌ مِمَّا تَرَکَ آلُ مُوسى وَ آلُ هارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلائِکَهُ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیَهً لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ (۲۴۸)بقره
پس آنگه به قوم بنىاسرئیل چنین راند صحبت نبىّ جلیل
نشانى چنین از خداى جهان به شاهى طالوت باشد نشان
که تابوتى آرد ز یکتا خدا که آرامشى هست از بهر ما
بسى لوحهایى که بى کم و کاست خود از آل موسى و هارون بجاست
ملائک کشانند آن را بدوش «چو آرند، باشید جمله بهوش»
در آن آیههائیست فاش و مبین اگر آنکه باشید مومن به دین (۲۴۸)
۲۰سخن گفتن عیسى در گهواره
وَ یُکَلِّمُ النَّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً وَ مِنَ الصَّالِحینَ (۴۶)عمران
به گهواره با خلق گوید سخن «همانسان که اندر سنین کهن»
که او هست از صالحان جهان ز شایستهکاران و فرزانگان (۴۶)
یا أُخْتَ هارُونَ ما کانَ أَبُوکِ امْرَأَ سَوْءٍ وَ ما کانَتْ أُمُّکِ بَغِیًّا (۲۸)مریم
فَأَشارَتْ إِلَیْهِ قالُوا کَیْفَ نُکَلِّمُ مَنْ کانَ فِی الْمَهْدِ صَبِیًّا (۲۹)
قالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتانِیَ الْکِتابَ وَ جَعَلَنی نَبِیًّا (۳۰)
وَ جَعَلَنی مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْتُ وَ أَوْصانی بِالصَّلاهِ وَ الزَّکاهِ ما دُمْتُ حَیًّا (۳۱)
وَ بَرًّا بِوالِدَتی وَ لَمْ یَجْعَلْنی جَبَّاراً شَقِیًّا (۳۲)مریم
وَ السَّلامُ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدْتُ وَ یَوْمَ أَمُوتُ وَ یَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا (۳۳)
تو اى آنکه هارون برادر تراست ندیدند مردم ز تو غیر راست
پدر مادرت هر دو تن راستکار تو بى مرد چون گشتهاى باردار؟ (۲۸)
چو مریم به طفلش اشارت نمود که از او بپرسید جریان چه بود
بگفتند با طفل در مهد چون توان گفتگو کرد، بنگر فسون (۲۹)
پس آنگاه بگشود کودک زبان که هستم من عبد خداى جهان
کتابى مرا داد یکتا خدا مقام نبوت نمودم عطا (۳۰)
به هر جا که یابم در آنجا حضور شوم مایه رحمت و لطف و نور
که مادام در طول عمر و حیات سفارش شدم بر نماز و زکات (۳۱)
به نیکى به مادر وصیت نمود نگرداند ظالم مرا در وجود (۳۲)
ز حق باد بر من سلام و درود به روزى که خود آمدم در وجود
به روزى که طى شد زمان حضور به روزى که بیدار گردم ز گور (۳۳)
۲۱بار دادن خرما وریختن خرما با تکان دادن درخت توسط زن
باردار
وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَهِ تُساقِطْ عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیًّا (۲۵)مریم
ز زیر درختش بیامد ندا که غمگین نباشى تو اى عبد ما
کنون ده تکان شاخههاى درخت که بهرت رطب ریزد اى نیکبخت (۲۵)
۲۲جوشش اب اززیرپاى عیسى
فَناداها مِنْ تَحْتِها أَلاَّ تَحْزَنی قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیًّا (۲۴)مریم
که رب تو از زیر پاى تو حال روان مىکند چشمه آبى زلال (۲۴)
۲۳جوشش اب شفا بخش براىایوب از زیرپایش
ارْکُضْ بِرِجْلِکَ هذا مُغْتَسَلٌ بارِدٌ وَ شَرابٌ (۴۲)ص
بگفتیم پایت بزن بر زمین یکى چشمه آب حاضر ببین
بکن شستشو اندرین آب سرد بیاشام زآن آب اى نیکمرد (۴۲)
۲۴جوششچشمه اب ازسنگ براى موسى وقومش باعسایش
وَ إِذِ اسْتَسْقى مُوسى لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِعَصاکَ الْحَجَرَ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَهَ عَیْناً قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُناسٍ مَشْرَبَهُمْ کُلُوا وَ اشْرَبُوا مِنْ رِزْقِ اللَّهِ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدینَ (۶۰)بقره
زمانى که موسى طلب کرد آب که تا قوم خود را کند مستجاب
بگفتیم بر او بدینسان سخن عصاى خودت را تو بر سنگ زن
بشد چشمه ناگه دوزده پدید به هر سبط آبشخورى میرسید
بگفتیم زین رزق پاک و حلال که بخشیدتان قادر ذوالجلال
خورید و بنوشید در این بلاد ولیکن نرانید هرگز فساد (۶۰)
وَقَطَّعْنَاهُمُ اثْنَتَی عَشْرَهَ أَسْبَاطًا أُمَمًا وَأَوْحَینَا إِلَى مُوسَى إِذِ اسْتَسْقَاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاکَ الْحَجَرَ فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَهَ عَینًا قَدْ عَلِمَ کُلُّ أُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْ وَظَلَّلْنَا عَلَیهِمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَیهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى کُلُوا مِنْ طَیبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَکِنْ کَانُوا أَنْفُسَهُمْ یظْلِمُونَ«۱۶۰» اعراف
بشد قوم موسى به فرمان رب بر اسباط بس مختلف منشعب
شدندى دَوَزْدَهْ گروه و طریق که هر سبط باشد خودش یک فریق
چو اندر بیابان و در آفتاب ز موسى طلب کرده بودند آب
به موسى یکى وحى آمد ز ما که بر سنگ میزن کنون آن عصا
به تعداد آن سبطها ناگهان بشد چشمههاى زلالى روان
چو آن آب جارى بیامد پدید به هر سبط آبشخورى میرسید
بر آنها ز ابرى که پرداختیم یکى سایبان نکو ساختیم
بسى مرغ و گز انگبین از سپهر بر آنها فرستاد یزدان ز مهر
به آنها بگفتیم این رزق پاک که دادیم بهر شما روى خاک
تناول نمایید و سودى برید مبادا که بر ظلم دست آورید
ولى باز راندند ایشان ستم نه بر ما که بر خویش کردند هم (۱۶۰)
۲۵سایبانی برسربنی اسراییل نه باابر بلکه با کوه بالای سرشان
سایبانی کوه چنان بود که بنی اسراییل گمان کردند بر آنان فرود مىآمد
الأعراف : ۱۷۱ وَ إِذْ نَتَقْنَا الْجَبَلَ فَوْقَهُمْ کَأَنَّهُ ظُلَّهٌ وَ ظَنُّوا أَنَّهُ واقِعٌ بِهِمْ خُذُوا ما آتَیْناکُمْ بِقُوَّهٍ وَ اذْکُرُوا ما فیهِ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ
سزد تا به یاد آورید اى یهود از آنچه بر اجدادتان رفته بود
که چون ابر، فوق سر آن گروه برانگیختیم آن زمان طور کوه
فراز سر آنکسان شد ستون که پنداشتندى بیفتد کنون
بدادیم دستور، تورات را بخوانید و گیرید یکسر فرا
دمادم نمایید یادآورى که گردید پرهیزکار و برى (۱۷۱)
۲۶عمرزیادحضرت نوح وقومش
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِیهِمْ أَلْفَ سَنَهٍ إِلَّا خَمْسِینَ عَامًا فَأَخَذَهُمُ الطُّوفَانُ وَهُمْ ظَالِمُونَ«۱۴» عنکبوت ایه ۱۴
بُدى نوح هم پیکى از ذوالجلال ز نهصد فزون بود پنجاه سال
بفرمود دعوت به آیین راست به راه سعادت که راه خداست
ستمپیشه بودند آن قوم خوار شدندى به طوفان ایزد دچار (۱۴)
۲۷چوب دستی که ماربوا شد
وَ ما تِلْکَ بِیَمینِکَ یا مُوسى (۱۷)
قالَ هِیَ عَصایَ أَتَوَکَّؤُا عَلَیْها وَ أَهُشُّ بِها عَلى غَنَمی وَ لِیَ فیها مَآرِبُ أُخْرى (۱۸)
قالَ أَلْقِها یا مُوسى (۱۹)
فَأَلْقاها فَإِذا هِیَ حَیَّهٌ تَسْعى (۲۰)
قالَ خُذْها وَ لا تَخَفْ سَنُعیدُها سیرَتَهَا الْأُولى (۲۱)
کنون باز مىگو چه دارى بهدست بگو تا چه چیزى بهدست تو هست (۱۷)
زبان برگشود و بگفتا سخن عصائیست اینک به دستان من
که تکیه بر آن میزنم گاهگاه برانم بدان گوسفندان به راه
دگر کارها هم از این چوبدست توانم نمایم که مقدور هست (۱۸)
به موسى ندایى رسید از خدا که اکنون بیفکن ز دستت عصا (۱۹)
چو افکند روى زمین آن عصا به ناگاه دیدى که شد اژدها
که آن اژدها هر طرف مىشتافت ز هر سو که مىبود صورت بتافت (۲۰)
بگفتا عصایت همى گیر چُست نترسى که گردد چو بار نخست (۲۱)
۲۸خروج دست ازجیب و نورافکن شدن ان
وَ اضْمُمْ یَدَکَ إِلى جَناحِکَ تَخْرُجْ بَیْضاءَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ آیَهً أُخْرى (۲۲)
دگر باره آمد خطابى بر او بِبَر دست خود در گریبان فرو
که دستى درخشان بیاید برون که این معجزه بر تو آمد کنون (۲۲)
۲۹طوفان وآفت گیاهی وقورباغه وخون نشانه فرستادیم ولی حالیشون نشد
واعراف ایه ۱۳۳
فَأَرْسَلْنَا عَلَیهِمُ الطُّوفَانَ وَالْجَرَادَ وَالْقُمَّلَ وَالضَّفَادِعَ وَالدَّمَ آیاتٍ مُفَصَّلَاتٍ فَاسْتَکْبَرُوا وَکَانُوا قَوْمًا مُجْرِمِینَ«۱۳۳»
پس آنگاه بر کیفر کارشان عذابى فرستاد آن بى نشان
بیاورد طوفان، وزغ بود و خون ملخ با شپش نیز بودش درون
نشانهاى قهر و غضب آشکار بر آنها فرستاد پروردگار
ولى باز هم آن گروه از عناد نمودند گردنکشى در بلاد
که بسیار بودند ناراستکار به دام گنهکارى خود دچار (۱۳۳)
۳۰زندگی در شکم ماهی ونجات بخاطر تسبیح خدا
وَ إِنَّ یُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ(۱۳۹)
إِذْ أَبَقَ إِلىَ الْفُلْکِ الْمَشْحُونِ(۱۴۰)
فَسَاهَمَ فَکاَنَ مِنَ الْمُدْحَضِینَ(۱۴۱)
فَالْتَقَمَهُ الحُْوتُ وَ هُوَ مُلِیمٌ(۱۴۲)
فَلَوْ لَا أَنَّهُ کاَنَ مِنَ الْمُسَبِّحِینَ(۱۴۳)
لَلَبِثَ فىِ بَطْنِهِ إِلىَ یَوْمِ یُبْعَثُونَ(۱۴۴)
* فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاءِ وَ هُوَ سَقِیمٌ(۱۴۵)
وَ أَنبَتْنَا عَلَیْهِ شَجَرَهً مِّن یَقْطِینٍ(۱۴۶)
نبى بود یونس ز پروردگار فرستاده او را خداوندگارا ۳۹۱۵
چو بر قوم خود داد قول عذاب به کشتى نشستى به دریاى آب (۱۳۹)
کشیدند خود قرعهاى آن زمان که شخص خطاکار گردد عیان
به یونس درافتاد آن قرعه هم بکردند غرقش در امواج یم (۱۴۰)
چو ماهى دریا ببردش فرو ملامت بکردند مردم بر او (۱۴۱)
بپرداخت یونس به تسبیح رب وگر خود نمیکرد حق را طلب (۱۴۲)
همه عمر در بطن ماهى یم به اندوه میزیست با رنج و غم (۱۴۳)
به خشکى فکندیم او را سپس غمین بود و بیمار و بى یار و کس (۱۴۴)
در آن خشکصحرا فقط بهر او برویاند ایزد درخت کدوا ۳۹۲۲
سوى ملتى بیش از صدهزار روانش بفرمود پروردگارا ۳۹۲۳
چو آن قوم گشتند مومن به او گشادیم درهاى نعمت نکو
که تا روز معلوم از آن نعم بسى استفاده نمایند هم (۱۴۵)
۳۱خواب سیصد ونه سال شمسی عده ای از خوبان
وَ لَبِثُوا فی کَهْفِهِمْ ثَلاثَ مِائَهٍ سِنینَ وَ ازْدَادُوا تِسْعاً (۲۵)کهف
در آن غار پنهان بدان وصف حال بماندند خود سیصد و نُه به سال (۲۵)
۳۲خواب صدساله عزیروخرش
البقره : ۲۵۹ أَوْ کَالَّذی مَرَّ عَلى قَرْیَهٍ وَ هِیَ خاوِیَهٌ عَلى عُرُوشِها قالَ أَنَّى یُحْیی هذِهِ اللَّهُ بَعْدَ مَوْتِها فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَهَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ کَمْ لَبِثْتَ قالَ لَبِثْتُ یَوْماً أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ قالَ بَلْ لَبِثْتَ مِائَهَ عامٍ فَانْظُرْ إِلى طَعامِکَ وَ شَرابِکَ لَمْ یَتَسَنَّهْ وَ انْظُرْ إِلى حِمارِکَ وَ لِنَجْعَلَکَ آیَهً لِلنَّاسِ وَ انْظُرْ إِلَى الْعِظامِ کَیْفَ نُنْشِزُها ثُمَّ نَکْسُوها لَحْماً فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ قالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ
همانند آنکس که اندر سفر به شهرى خرابش فتادى گذر
بگفتا چو آن جاى ویران بدید «نسیم سخن از شگفتى وزید»
که بار دگر چون برآرد ز خاک؟ چنین مردگان را ز بعد هلاک
بمیراند صد سال او را خدا دگر باره جان کرد بر او عطا
به او گفت ایزد چه وقت و زمان بکردى توقف تو در این مکان
بگفتا که یک روز خوابم ربود و یا جزئى از روز هوشم نبود
خدا گفت صد سال بودى به خواب کنون کن نظر بر طعام و شراب
که ناکرده تغییر همچون نخست الاغ خودت نیز بنگر درست
که بر تو عیان گردد احوال و حال ببینى ید قدرت ذوالجلال
ترا حجت خلق دادم قرار شوى آیت قدرت کردگار
بر آن استخوانها نگر تا چسان بپیوندد و گوشت روید بر آن
چو واضح بر او گشت انجام کار بگفتا بدانم کنون، کردگار
تواناست بر هرچه دارد وجود بههرچه که باشد بههرچه که بود (۲۵۹)
۳۳شفای کورمادرزاد وبرص وزنده کردن مرده
إِذْ قَالَ اللَّهُ یَاعِیسىَ ابْنَ مَرْیَمَ اذْکُرْ نِعْمَتىِ عَلَیْکَ وَ عَلىَ وَالِدَتِکَ إِذْ أَیَّدتُّکَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُکلَِّمُ النَّاسَ فىِ الْمَهْدِ وَ کَهْلًا وَ إِذْ عَلَّمْتُکَ الْکِتَابَ وَ الحِْکْمَهَ وَ التَّوْرَئهَ وَ الْانجِیلَ وَ إِذْ تخَْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیَْهِ الطَّیرِْ بِإِذْنىِ فَتَنفُخُ فِیهَا فَتَکُونُ طَیرَْا بِإِذْنىِ وَ تُبرِْئُ الْأَکْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنىِ وَ إِذْ تخُْرِجُ الْمَوْتىَ بِإِذْنىِ وَ إِذْ کَفَفْتُ بَنىِ إِسْرَ ءِیلَ عَنکَ إِذْ جِئْتَهُم بِالْبَیِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُواْ مِنهُْمْ إِنْ هَاذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِینٌ(۱۱۰)مائده
کنون اى پیمبر ز عیسى مسیح بکن نقل بر امت خود فصیح
که یزدان به عیسى بگفت این سخن به یاد آر پیوسته الطاف من
چه نعمات بنشست اندر برت عطا شد به تو نیز بر مادرت
به تایید روحالقدس قدرتت بدادیم و افزون شدى رتبتت
تو در مهد بودى کز اعجاز من زبان را گشودى و راندى سخن
چو گشتى میانسال در روزگار بتو وحى آمد ز پروردگار
پس آنگه کتابى فرستادمت ز حکمت چه درها که بگشادمت
قبائى ز دانش ترا دوختیم که تورات و انجیلت آموختیم
زمانى که با شوق و رغبت ز دل همى ساختى مرغى از آب و گل
چو در آن دمیدى به دستور من بشد زنده مرغى ورا جان و تن
کسى را که مادر بزائید کور بدادى به چشمان آن شخص نور
کسى کاو به پیسى بُدى مبتلا به حکم منش نیز دادى شفا
به فرمان من مردگان را ز خاک همى زنده کردى ز بعد از هلاک
رهاندم ترا از بنىاسرئیل ز ظلمى که کردند سویت گسیل
زمانى که با معجزاتى تمام براى هدایت نمودى قیام
بگفتند آن کافران لعین که این معجزاتست سحرى مبین (۱۱۰)
۳۴آموزش سه مرحله ای یک اولوالعزم
برای عبرت ما(موسی وخضر)
(نون بری– کشتن – مرمت ساختمان)
فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَا ءَاتَیْنَاهُ رَحْمَهً مِّنْ عِندِنَا وَ عَلَّمْنَاهُ مِن لَّدُنَّا عِلْمًا(۶۵)
قَالَ لَهُ مُوسىَ هَلْ أَتَّبِعُکَ عَلىَ أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا(۶۶)
قَالَ إِنَّکَ لَن تَسْتَطِیعَ مَعِىَ صَبرْا(۶۷)
وَ کَیْفَ تَصْبرُِ عَلىَ مَا لَمْ تحُطْ بِهِ خُبرْا(۶۸)کهف
قَالَ سَتَجِدُنىِ إِن شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَ لَا أَعْصىِ لَکَ أَمْرًا(۶۹)
قَالَ فَإِنِ اتَّبَعْتَنىِ فَلَا تَسَْلْنىِ عَن شىَءٍ حَتىَّ أُحْدِثَ لَکَ مِنْهُ ذِکْرًا(۷۰)
فَانطَلَقَا حَتىَّ إِذَا رَکِبَا فىِ السَّفِینَهِ خَرَقَهَا قَالَ أَ خَرَقْتهَا لِتُغْرِقَ أَهْلَهَا لَقَدْ جِئْتَ شَیًْا إِمْرًا(۷۱)
قَالَ أَ لَمْ أَقُلْ إِنَّکَ لَن تَسْتَطِیعَ مَعِىَ صَبرًْا(۷۲)
قَالَ لَا تُؤَاخِذْنىِ بِمَا نَسِیتُ وَ لَا تُرْهِقْنىِ مِنْ أَمْرِى عُسرًْا(۷۳)کهف
فَانطَلَقَا حَتىَّ إِذَا لَقِیَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَ قَتَلْتَ نَفْسًا زَکِیَّهَ بِغَیرْ نَفْسٍ لَّقَدْ جِئْتَ شَیْا نُّکْرًا(۷۴)
* قَالَ أَ لَمْ أَقُل لَّکَ إِنَّکَ لَن تَسْتَطِیعَ مَعِىَ صَبرًْا(۷۵)
قَالَ إِن سَأَلْتُکَ عَن شىَءِ بَعْدَهَا فَلَا تُصَاحِبْنىِ قَدْ بَلَغْتَ مِن لَّدُنىّ عُذْرًا(۷۶)
فَانطَلَقَا حَتىَّ إِذَا أَتَیَا أَهْلَ قَرْیَهٍ اسْتَطْعَمَا أَهْلَهَا فَأَبَوْاْ أَن یُضَیِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِیهَا جِدَارًا یُرِیدُ أَن یَنقَضَّ فَأَقَامَهُ قَالَ لَوْ شِئْتَ لَتَّخَذْتَ عَلَیْهِ أَجْرًا(۷۷)
قَالَ هَاذَا فِرَاقُ بَیْنىِ وَ بَیْنِکَ سَأُنَبِّئُکَ بِتَأْوِیلِ مَا لَمْ تَسْتَطِع عَّلَیْهِ صَبرًْا(۷۸)
أَمَّا السَّفِینَهُ فَکاَنَتْ لِمَسَاکِینَ یَعْمَلُونَ فىِ الْبَحْرِ فَأَرَدتُّ أَنْ أَعِیبهَا وَ کاَنَ وَرَاءَهُم مَّلِکٌ یَأْخُذُ کلَُّ سَفِینَهٍ غَصْبًا(۷۹)
وَ أَمَّا الْغُلَامُ فَکاَنَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَینِْ فَخَشِینَا أَن یُرْهِقَهُمَا طُغْیَانًا وَ کُفْرًا(۸۰)
فَأَرَدْنَا أَن یُبْدِلَهُمَا رَبهُُّمَا خَیرْا مِّنْهُ زَکَوهً وَ أَقْرَبَ رُحمْا(۸۱)
وَ أَمَّا الجْدَارُ فَکاَنَ لِغُلَامَینْ یَتِیمَینْفىِ الْمَدِینَهِ وَ کاَنَ تحَتَهُ کَنزٌ لَّهُمَا وَ کاَنَ أَبُوهُمَا صَلِحًا فَأَرَادَ رَبُّکَ أَن یَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَ یَسْتَخْرِجَا کَنزَهُمَا رَحْمَهً مِّن رَّبِّکَ وَ مَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِى ذَالِکَ تَأْوِیلُ مَا لَمْ تَسْطِع عَّلَیْهِ صَبرْا(۸۲)کهف
در آنجا بدیدند خود آشکار یکى بنده خاص پروردگار
که خود رحمتى خاص یکتا خدا بر آن بنده خوب کردى عطا
همینسان ز علم الهى بر او بدادیم سرچشمههایى نکو (۶۵)
چو موسى ورا دید لب برگشاد که اى خضر اى مرد نیکونهاد
اگر من سرِ خدمت آرم به پیش به من خواهىآموخت از علم خویش (۶۶)
بفرمود خضر نبى در جواب که هستى تو بىصبر و آرام و تاب (۶۷)
چگونه توانى تو صبرى گران به چیزى که آگه نباشى از آن (۶۸)
دگر باره موسى بگفتا چنین که با لطف پروردگار مهین
کنم صبر در حد منظور تو تخلف نورزم ز دستور تو (۶۹)
دگر باره عالم بگفتا به وى اگر تابع من بگشتى ز پى
بر آنچه نمایم در اثناى حال مبادا که هرگز نمایى سئوال
که تا وقتى آید که من خویشتن ترا سازم آگاه از آن سخن (۷۰)
نهادند آندو قدم در گذار به کشتى نشستند آنگه دو یار
پس از مدتى خضر کشتى شکست چنین گفت موساى یزدانپرست
تو کشتى شکستى کنون اهل آن بگردند غرقه در این بیکران
نمودى تو این کار بسیار زشت ندانم چه خواهد شدن سرنوشت (۷۱)
بفرمود عالم کزین پیش من مگر خود نگفتم ترا این سخن
که هرگز نورزى صبورى به کار به بىطاقتى سخت هستى دچار (۷۲)
بگفتا ز من بگذر اى مردِ راد که شرط خودم را ببُردم ز یاد
نفرماى من را تکالیف سخت که قادر نباشم بر آن، نیکبخت (۷۳)
پذیرفت خضر و دگر باره باز برفتند با هم به راهى دراز
رسیدند در راه بر یک پسر که عالم ورا کُشت بى دردسر
دگر باره موسى بگفتا که واى چگونه ترا آمد این فکر و راى
بکُشتى کسى را که بُد بىگناه همانا نمودى تو کارى تباه (۷۴)
ترجمه قرآن(مجد)، متن، ص: ۳۰۲
بگفتا، نگفتم ترا نیکمرد که هرگز صبورى نخواهى تو کرد (۷۵)
چنین گفت موسى چو این را شنید لب از حسرت خود به دندان گزید
اگر بار دیگر کنم گفتگو نهم خوان اعراض را روبرو
از آن پس مگو هیچ با من سخن که عذرت درست است در ترک من (۷۶)
دگر باره گشتند با هم روان گزیدند در قریهاى آشیان
همى خواستندى ز مردم غذا ولى خلق کردند از آن ابا
از آن شهر رفتند با هم برون نماندند دیگر در آنجا فزون
به دروازه دیدند در پیش رو که دیوار خواهد بیاید فرو
چو کردند دیوار آن را درست دگر باره موسى بلغزید سست
بگفتا چو دادى به خود زحمتى پس ایکاش مىخواستى اجرتى
که با آن خریدیم قوت و غذا طعامى گرفتیم بهر بقا (۷۷)
پس آنگاه پاسخ بدینسان شنید که دیگر رفاقت به پایان رسید
بگویم ترا سرّ اعمال خود که صابر نبودى بر آنچه که بُد (۷۸)
نخستین بگویم ز کشتى سخن که دانى چه بودست منظور من
همه صاحبانش بُدندى فقیر به چنگال محنت بسختى اسیر
چو کشتى همى بود اسباب نان بجستند روزى خود را از آن
اگر کشتى از عیب بودى بدور گرفتیش سلطان دوران به زور
خرابش نمودم که وى را دگر نباشد به کشتى آنها نظر (۷۹)
پسر را بکشتم بریدم سرش چو بودند مومن پدر مادرش
بترسیدم از آنکه این یک پسر کشاند سوى کفر، مادر پدر (۸۰)
مرا بود میلى که یکتا خدا کند طفل بهتر بر آنها عطا
که باشد نکوکارتر آن پسر بکار آید از بهر مادر پدر (۸۱)
چو دیدم که دیوار گردیده سست بدین علت آن را نمودم درست
که زیرش نهان بود گنجى گران که از دو یتیم است میراث آن
پدرشان که از دام دنیا برست نکوکار بودى و یزدانپرست
خدا خواست تا آن دو طفل صغیر بگردند بالغ، بزرگ و کبیر
بیارند گنج نهان را برون که لطف خداوند باشد فزون
نکردم من این کارها را ز خود که از سوى یزدان مرا وحى شد
بلى این بود باطن کارها نبودى تو صابر به کردارها (۸۲)
۳۵آدم گوشتی بی استخوان
وَ لَقَدْ فَتَنَّا سُلَیْمَانَ وَ أَلْقَیْنَا عَلىَ کُرْسِیِّهِ جَسَدًا ثمُ أَنَابَ(۳۴)ص
همى خواست یکتا خداى جهان که سازد سلیمان خود، امتحان
بدان امتحانى که باید رسد فکندیم در تخت او یک جسد
چو این صحنه را دید آن نیکمرد به درگاه اللَّه بس توبه کرد (۳۴)
[توضیح: حضرت سلیمان زنان و کنیزان بسیار داشت روزى گفت که امشب نزد تمام زنها مىروم و با آنها مقاربت مىکنم تا از هر یک پسرى داشته باشم حضرت سلیمان از غرور سلطنت این سخن را گفته به مشیت الهى حواله ننمود از هیچ یک از زنان اولاد نشده مگر از یکى که یک پارچه گوشت متولد شد سلیمان متنبه شد از سخن خود پشیمان گشته به مقام توبه برآمد چنان که خداوند تعالى ضمن آیه کریمه خبر مىدهد.]
۳۶باد واجنه (خوب وبد) درتسخیر تو
قَالَ رَبّ اغْفِرْ لىِ وَ هَبْ لىِ مُلْکاً لَّا یَنبَغِى لِأَحَدٍ مِّن بَعْدِى إِنَّکَ أَنتَ الْوَهَّابُ(۳۵)
فَسَخَّرْنَا لَهُ الرِّیحَ تجَرِى بِأَمْرِهِ رُخَاءً حَیْثُ أَصَابَ(۳۶)
وَ الشَّیَاطِینَ کلُ بَنَّاءٍ وَ غَوَّاصٍ(۳۷)
وَ ءَاخَرِینَ مُقَرَّنِینَ فىِ الْأَصْفَادِ(۳۸)ص
هَاذَا عَطَاؤُنَا فَامْنُنْ أَوْ أَمْسِکْ بِغَیرِْ حِسَابٍ(۳۹)
وَ إِنَّ لَهُ عِندَنَا لَزُلْفَى وَ حُسْنَ مََابٍ(۴۰)ص
بگفتا ز من درگذر اى خدا مرا ملک شاهى بفرما عطا
که از بعد من هیچگاهى بشر بر این کار لایق نباشد دگر
همانا تو وهابى اى کردگار ببخشى همه چیز در روزگار (۳۵)
به او باد را داد رب جهان که هر جا بخواهد بگردد روان (۳۶)
بیاورد دیوان به تسخیر او که غواص بودند و بنّا، نکو (۳۷)
دگر اهرمنهاى گمراه را که گمراه کردند خلق خدا
به دست سلیمان خدا حکم راند به زنجیر تنبیه و در غل کشاند (۳۸)
بگفتیم این سلطنت زآن ماست که اعطا شده بر تو از کبریاست
به هر کس بخواهى ببخشا ز مال بکن منع از هر که خواهى تو حال (۳۹)
سلیمان مقرب بود نزد ما که بسیار نیکوست نزد خدا (۴۰)
۳۷شتر از درون کوه بیرون آمد
قَالَ یَقَوْمِ أَ رَءَیْتُمْ إِن کُنتُ عَلىَ بَیِّنَهٍ مِّن رَّبىّ وَ ءَاتَئنىِ مِنْهُ رَحْمَهً فَمَن یَنصُرُنىِ مِنَ اللَّهِ إِنْ عَصَیْتُهُ فَمَا تَزِیدُونَنىِ غَیرْ تَخْسِیرٍ(۶۳)هود
وَ یَقَوْمِ هَذِهِ نَاقَهُ اللَّهِ لَکُمْ ءَایَهً فَذَرُوهَا تَأْکُلْ فىِ أَرْضِ اللَّهِ وَ لَا تَمَسُّوهَا بِسُوءٍ فَیَأْخُذَکمُ عَذَابٌ قَرِیبٌ(۶۴)
فَعَقَرُوهَا فَقَالَ تَمَتَّعُواْ فىِ دَارِکُمْ ثَلَاثَهَ أَیَّامٍ ذَالِکَ وَعْدٌ غَیرْ مَکْذُوبٍ(۶۵)هود
بگفتا شما را چه بودست راى که گویید نَبْوَمْ رسول خداى
دلیلى مرا هست اینک به دست دلیلى که از کردگار مَنَست
مرا او فرستاد با لطف خویش بسى رحمت خود به من کرد بیش
اگر سر بپیچم ز فرمان وى نمایم ره ناسپاسیش طى
چه کس از عذاب خداى جهان مرا مىدهد در زمانه امان
شما قوم بر من به غیر از ضرر نخواهید افزود چیزى دگر (۶۳)
بفرمود اینک ز یکتا خدا دلیلى است ناقه براى شما
نمائید او را به حالش رها که سازد در ارض الهى چرا
مکوشید هر گز در آزار وى وگرنه عذابى بیاید ز پى (۶۴)
پس آن قوم نگرفت پندش به گوش بکردند پى ناقه را شد خموش
پس آنگاه صالح زبان برگشاد بر ایشان به قهر خدا وعده داد
بمانید در خانههاتان سه روز بیاید پس از آن عذابى به سوز
که این وعده نَبْوَد دروغین سخن فرود آید این خشم بر مرد و زن (۶۵)
۳۸موجهایى همچون کوه برای عذاب
وَ هِىَ تجَرِى بِهِمْ فىِ مَوْجٍ کاَلْجِبَالِ وَ نَادَى نُوحٌ ابْنَهُ وَ کَانَ فىِ مَعْزِلٍ یَبُنىَ ارْکَب مَّعَنَا وَ لَا تَکُن مَّعَ الْکَافِرِینَ(۴۲)هود
به دریایى از موجهایى چو کوه شناور شد آن کشتى باشکوه
در آن حال از راه لطف و صفا بزد نوح فرزند خود را صدا
به کشتى نشین و به من دِه تو دست نباشى تو با کافران همنشست (۴۲)
۳۹کوهها هم زیراب رفت
قَالَ سَاوِى إِلىَ جَبَلٍ یَعْصِمُنىِ مِنَ الْمَاءِ قَالَ لَا عَاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَن رَّحِمَ وَ حَالَ بَیْنهَُمَا الْمَوْجُ فَکاَنَ مِنَ الْمُغْرَقِینَ(۴۳)هود
وَ قِیلَ یَأَرْضُ ابْلَعِى مَاءَکِ وَ یَسَمَاءُ أَقْلِعِى وَ غِیضَ الْمَاءُ وَ قُضىِ الْأَمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلىَ الجْودِىّ وَ قِیلَ بُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّلِمِینَ(۴۴)هود
بگفتا پسر، مىروم روى کوه نیارد مرا این خطر در ستوه
بگفتا که امروز راه فرار ندارد کس از قهر پروردگار
مگر آنکه رحمت نماید خدا زگرداب وحشت بگردد رها
بگفت این سخن را و موجى گران جدایى درافکندشان در میان
پسر غرقه گردید با کافران چو او بود در زمره منکران (۴۳)
زمین را بیامد از ایزد خطاب هماکنون فرو بر، به خود موج آب
بر آن آسمان گفته آمد سُخن که باران خود را دگر قطع کن
به یک لحظه دریا بشد خشک و سفت قضاى خداوند صورت گرفت
بجا ماند کشتى به کوه جودى دگر عمر آن ظالمان گشت طى (۴۴)
۴۰بوى یوسف از فرسنکها دورتر
اذْهَبُواْ بِقَمِیصىِ هَاذَا فَأَلْقُوهُ عَلىَ وَجْهِ أَبىِ یَأْتِ بَصِیرًا وَ أْتُونىِ بِأَهْلِکُمْ أَجْمَعِینَ(۹۳)یوسف
وَ لَمَّا فَصَلَتِ الْعِیرُ قَالَ أَبُوهُمْ إِنىّ لَأَجِدُ رِیحَ یُوسُفَ لَوْ لَا أَن تُفَنِّدُونِ(۹۴)یوسف
چو از مصر آمد برون کاروان بگردید بر سوى کنعان روان
بفرمود یعقوب نیکومنش نسازید گر خود مرا سرزنش
بگویم شما را کز آن کاروان کنون بوى یوسف بیاید به جان (۹۴)
۴۱ سوزاندن باغ بجهت انفاق نکردن
إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ کَمَا بَلَوْنَا أَصحْابَ الجْنَّهِ إِذْ أَقْسَمُواْ لَیَصْرِمُنهَّا مُصْبِحِینَ(۱۷)قلم
وَ لَا یَسْتَثْنُونَ(۱۸)
فَطَافَ عَلَیهْا طَائفٌ مِّن رَّبِّکَ وَ هُمْ نَائمُونَ(۱۹)
فَأَصْبَحَتْ کاَلصَّرِیمِ(۲۰)
فَتَنَادَوْاْ مُصْبِحِینَ(۲۱)
أَنِ اغْدُواْ عَلىَ حَرْثِکمُ إِن کُنتُمْ صَارِمِینَ(۲۲)قلم
فَانطَلَقُواْ وَ هُمْ یَتَخَافَتُونَ(۲۳)
أَن لَّا یَدْخُلَنهَّا الْیَوْمَ عَلَیْکمُ مِّسْکِینٌ(۲۴)
وَ غَدَوْاْ عَلىَ حَرْدٍ قَادِرِینَ(۲۵)
فَلَمَّا رَأَوْهَا قَالُواْ إِنَّا لَضَالُّونَ(۲۶)
بَلْ نحَنُ محَرُومُونَ(۲۷)
قَالَ أَوْسَطُهُمْ أَ لَمْ أَقُل لَّکمُ لَوْ لَا تُسَبِّحُونَ(۲۸)
قَالُواْ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِنَّا کُنَّا ظَالِمِینَ(۲۹)
فَأَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلىَ بَعْضٍ یَتَلَاوَمُونَ(۳۰)
قَالُواْ یَاوَیْلَنَا إِنَّا کُنَّا طَاغِینَ(۳۱)قلم
همه کافران را دچار بلا نماییم در رنج و غم مبتلا
کسانى که اوصافشان برگذشت نکردند از هیچ چیزى گذشت (۱۸)
از اینرو همان شب به هنگام خواب ز یزدان بر آن باغ آمد عذاب (۱۹)
همه نخلهایش به وقت پگاه چو خاکسترى گشت یکسر سیاه (۲۰)
چو شد صبح آمد از ایشان ندا نمودند خود همدگر را صدا (۲۱)
که گر میوه خواهید از بوستان بدانسو بپوئیم اى دوستان (۲۲)
بدانسوى رفتند آن انجمن بگفتند آهسته با هم سخن (۲۳)
که هشیار باشید امروز هان فقیرى نگردد بدینسو روان (۲۴)
برفتند در باغ با شور و شوق به عزمى توانا و سرشار ذوق (۲۵)
بدانحال دیدند باغ نعم بگفتند با خویش از فرط غم
که گویا که ما راه گم کردهایم (۲۶) نصیبى از آن باغ نابردهایم (۲۷)
بگفتا رئیس گروه این سخن نگفتم مگر با شما فاش من
بگفتند پاکست پروردگار بکردیم بر خویش ظلم آشکار (۲۹)
بکردند آنگه، نگه سوى هم ملامت بکردند هم را دژم (۳۰)
بگفتند صد واى بادا به ما که بودیم سرکش ز راه خدا (۳۱)
۴۲جنبنده ای اززمین خارج میشود وبامردم سخن میگوید
وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّهً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنا لا یُوقِنُونَ (۸۲)نمل
۸۲- (یا محمد) زمانى که وعده خداوند تعالى درباره وقوع قیامت عملى شد همان طور که نوع بشر را از زمین خارج ساخته حیات دادیم هم چنان از براى آنها از زمین (دابه) مخلوق صاحب حیات متحرک بیرون آوریم آن صاحب حیات از طرف ما به اهل محشر مىگویند، خداوند تعالى مىفرماید انسان به آیات و معجزاتى که به وسیله پیغمبران اعزامى از طرف ما فرستاده شده بود یقین نکرده امروز (قیامت) را منکر مىشدند الحال چگونه بود و عدهاى به آنها داده شده بود آیا واقع شد یا نه؟
۸۰۴۱/ [۱]- محمد بن یعقوب: عن محمد بن یحیى، و أحمد بن محمد، جمیعا، عن محمد بن الحسن، عن علی بن حسان، قال: حدثنی أبو عبد الله الریاحی، عن أبی الصامت الحلوانی، عن أبی جعفر (علیه السلام)، قال: «قال أمیر المؤمنین (علیه السلام): أنا قسیم الله بین الجنه و النار، لا یدخلهما داخل إلا على حد قسمتی، و أنا الفاروق الأکبر «۱»، و أنا الإمام لمن بعدی، و المؤدی عمن کان قبلی، لا یتقدمنی أحد إلا أحمد (صلى الله علیه و آله)، و إنی و إیاه لعلى سبیل واحد، إلا أنه هو المدعو باسمه، و لقد أعطیت الست، علم المنایا و البلایا، و الوصایا، و فصل الخطاب، و إنی لصاحب الکرات و دوله الدول، و إنی لصاحب العصا و المیسم، و الدابه التی تکلم الناس».
تفسیر قمى، ج۲، ص: ۱۳۱
لعمار بن یاسر یا أبا الیقظان آیه فی کتاب الله قد أفسدت قلبی و شککتنی قال عمار و أی آیه هی قال قول الله: وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّهً مِنَ الْأَرْضِ، الآیه فأی دابه هی قال عمار و الله ما أجلس و لا آکل و لا أشرب حتى أریکها: فجاء عمار مع الرجل إلى أمیر المؤمنین ع و هو یأکل تمرا و زبدا، فقال له یا أبا الیقظان هلم فجلس عمار و أقبل یأکل معه، فتعجب الرجل منه، فلما قام عمار قال له الرجل سبحان الله یا أبا الیقظان حلفت أنک لا تأکل و لا تشرب و لا تجلس حتى ترینیها، قال عمار قد أریتکها إن کنت تعقل
۴۳- بنده وغلامی که عزیزوپادشاه میشود
وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَراهِمَ مَعْدُودَهٍ وَ کانُوا فیهِ مِنَ الزَّاهِدینَ (۲۰)
و او را به بهاى ناچیزى -چند درهم- فروختند و در آن بىرغبت بودند.
وَ رَفَعَ أَبَوَیْهِ عَلَى الْعَرْشِ وَ خَرُّوا لَهُ سُجَّداً وَ قالَ یا أَبَتِ هذا تَأْویلُ رُءْیایَ مِنْ قَبْلُ قَدْ جَعَلَها رَبِّی حَقًّا وَ قَدْ أَحْسَنَ بی إِذْ أَخْرَجَنی مِنَ السِّجْنِ وَ جاءَ بِکُمْ مِنَ الْبَدْوِ مِنْ بَعْدِ أَنْ نَزَغَ الشَّیْطانُ بَیْنی وَ بَیْنَ إِخْوَتی إِنَّ رَبِّی لَطیفٌ لِما یَشاءُ إِنَّهُ هُوَ الْعَلیمُ الْحَکیمُ (۱۰۰)
و پدر و مادرش را به تخت برنشانید، و [همه آنان] پیش او به سجده درافتادند، و [یوسف] گفت: «اى پدر، این است تعبیر خواب پیشین من، به یقین، پروردگارم آن را راست گردانید و به من احسان کرد آنگاه که مرا از زندان خارج ساخت و شما را از بیابان [کنعان به مصر] باز آورد -پس از آنکه شیطان میان من و برادرانم را به هم زد- بىگمان، پروردگار من نسبت به آنچه بخواهد صاحب لطف است، زیرا که او داناى حکیم است.»
لَقَدْ کانَ فی قَصَصِهِمْ عِبْرَهٌ لِأُولِی الْأَلْبابِ ما کانَ حَدیثاً یُفْتَرى وَ لکِنْ تَصْدیقَ الَّذی بَیْنَ یَدَیْهِ وَ تَفْصیلَ کُلِّ شَیْءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَهً لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ (۱۱۱)
به راستى در سرگذشت آنان، براى خردمندان عبرتى است. سخنى نیست که به دروغ ساخته شده باشد، بلکه تصدیق آنچه [از کتابهایى] است که پیش از آن بوده و روشنگر هر چیز است و براى مردمى که ایمان مىآورند رهنمود و رحمتى است.
۴۴- برای محافظت ازپوست بدن بنده ای بوته کدو میرویاند
۴۵ارسال غذا ازآسمان
إِذْ قالَ الْحَوارِیُّونَ یا عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ هَلْ یَسْتَطیعُ رَبُّکَ أَنْ یُنَزِّلَ عَلَیْنا مائِدَهً مِنَ السَّماءِ قالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ (۱۱۲)
و [یاد کن] هنگامى را که حواریّون گفتند: «اى عیسى پسر مریم، آیا پروردگارت مىتواند از آسمان، خوانى براى ما فرود آوَرَد؟» [عیسى] گفت: «اگر ایمان دارید از خدا پروا دارید.»
قالَ عیسَى ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنا أَنْزِلْ عَلَیْنا مائِدَهً مِنَ السَّماءِ تَکُونُ لَنا عیداً لِأَوَّلِنا وَ آخِرِنا وَ آیَهً مِنْکَ وَ ارْزُقْنا وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقینَ (۱۱۴)
عیسى پسر مریم گفت: «بار الها، پروردگارا، از آسمان، خوانى بر ما فرو فرست تا عیدى براى اوّل و آخر ما باشد و نشانهاى از جانب تو. و ما را روزى ده که تو بهترین روزىدهندگانى.»
۴۶نقاشی خدا درآب درون رحم مادران
هُوَ الَّذی یُصَوِّرُکُمْ فِی الْأَرْحامِ کَیْفَ یَشاءُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ (۶)
اوست کسى که شما را آن گونه که مىخواهد در رحمها صورتگرى مىکند. هیچ معبودى جز آن تواناى حکیم نیست.
۴۷زمین وآسمان درقبضه قدرت خداونداست
وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَ الْأَرْضُ جَمیعاً قَبْضَتُهُ یَوْمَ الْقِیامَهِ وَ السَّماواتُ مَطْوِیَّاتٌ بِیَمینِهِ سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا یُشْرِکُونَ (۶۷)
و خدا را آنچنان که باید به بزرگى نشناختهاند، و حال آنکه روز قیامت زمین یکسره در قبضه [قدرت] اوست، و آسمانها درپیچیده به دست اوست؛ او منزّه است و برتر است از آنچه [با وى] شریک مىگردانند.
۴۸خدا بادکه مایه رحمت است رابرای عده ای عذاب میکند
هُوَ الَّذی یُسَیِّرُکُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ حَتَّى إِذا کُنْتُمْ فِی الْفُلْکِ وَ جَرَیْنَ بِهِمْ بِریحٍ طَیِّبَهٍ وَ فَرِحُوا بِها جاءَتْها ریحٌ عاصِفٌ وَ جاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ کُلِّ مَکانٍ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحیطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ لَئِنْ أَنْجَیْتَنا مِنْ هذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرینَ (۲۲)
او کسى است که شما را در خشکى و دریا مىگرداند، تا وقتى که در کشتیها باشید و آنها با بادى خوش، آنان را ببرند و ایشان بدان شاد شوند [بناگاه] بادى سخت بر آنها وَزَد و موج از هر طرف بر ایشان تازد و یقین کنند که در محاصره افتادهاند، در آن حال خدا را پاکدلانه مىخوانند که: «اگر ما را از این [ورطه] برهانى، قطعاً از سپاسگزاران خواهیم شد.»
وَ لَئِنْ أَرْسَلْنا ریحاً فَرَأَوْهُ مُصْفَرًّا لَظَلُّوا مِنْ بَعْدِهِ یَکْفُرُونَ (۵۱)
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اذْکُرُوا نِعْمَهَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ جاءَتْکُمْ جُنُودٌ فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ ریحاً وَ جُنُوداً لَمْ تَرَوْها وَ کانَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیراً (۹)
و اگر بادى [آفتزا] بفرستیم و [کِشت خود را] زردشده ببینند، قطعاً پس از آن کفران مىکنند.
اى کسانى که ایمان آوردهاید، نعمت خدا را بر خود به یاد آرید، آنگاه که لشکرهایى به سوى شما [در]آمدند، پس بر سر آنان تندبادى و لشکرهایى که آنها را نمىدیدید فرستادیم، و خدا به آنچه مىکنید همواره بیناست.
۴۹جیغ آسمانی برای عذاب عده ای نفهم
إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ صَیْحَهً واحِدَهً فَکانُوا کَهَشیمِ الْمُحْتَظِرِ (۳۱)
ما بر [سر]شان(قوم صالح) یک فریاد [مرگبار] فرستادیم و چون گیاهِ خشکیده [کومهها] ریزریز شدند.
۵۰شترگوشتی ازدرون سنگ بیرون امد
قالَ هذِهِ ناقَهٌ لَها شِرْبٌ وَ لَکُمْ شِرْبُ یَوْمٍ مَعْلُومٍ (۱۵۵)شعرا
گفت: «این مادهشترى است که نوبتى از آب او راست و روزى معیّن نوبت آب شماست
وَ یا قَوْمِ هذِهِ ناقَهُ اللَّهِ لَکُمْ آیَهً فَذَرُوها تَأْکُلْ فی أَرْضِ اللَّهِ وَ لا تَمَسُّوها بِسُوءٍ فَیَأْخُذَکُمْ عَذابٌ قَریبٌ (۶۴)
«و اى قوم من، این ماده شتر خداست که براى شما پدیدهاى شگرف است. پس بگذارید او در زمین خدا بخورد و آسیبش مرسانید که شما را عذابى زودرس فرو مىگیرد.»
۵۱باد را اگر بخواهم ساکن میکنم
إِنْ یَشَأْ یُسْکِنِ الرِّیحَ فَیَظْلَلْنَ رَواکِدَ عَلى ظَهْرِهِ إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ (۳۳)شورا
اگر بخواهد باد را ساکن مىگرداند و [سفینهها] بر پشت [آب] متوقّف مىمانند. قطعاً در این [امر] براى هر شکیباى شکرگزارى نشانههاست.
۵۲خدامیتواند وسیله نقلیه کسی را باد قراردهد
تا مسافت یک ماه را یک صبحگاه برود
وَ لِسُلَیْمانَ الرِّیحَ عاصِفَهً تَجْری بِأَمْرِهِ إِلى الْأَرْضِ الَّتی بارَکْنا فیها وَ کُنَّا بِکُلِّ شَیْءٍ عالِمینَ (۸۱)
وَ لِسُلَیْمانَ الرِّیحَ غُدُوُّها شَهْرٌ وَ رَواحُها شَهْرٌ وَ أَسَلْنا لَهُ عَیْنَ الْقِطْرِ وَ مِنَ الْجِنِّ مَنْ یَعْمَلُ بَیْنَ یَدَیْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَ مَنْ یَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنا نُذِقْهُ مِنْ عَذابِ السَّعیرِ (۱۲)
و براى سلیمان، تندباد را [رام کردیم] که به فرمان او به سوى سرزمینى که در آن برکت نهاده بودیم جریان مىیافت، و ما به هر چیزى دانا بودیم.
و باد را براى سلیمان [رام کردیم:] که رفتن آن بامداد، یک ماه، و آمدنش شبانگاه، یک ماه [راه] بود، و معدن مس را براى او ذوب [و روان] گردانیدیم، و برخى از جنّ به فرمان پروردگارشان پیش او کار مىکردند، و هر کس از آنها از دستور ما سر برمىتافت، از عذاب سوزان به او مىچشانیدیم.
پس باد را در اختیار او قرار دادیم که هر جا تصمیم مىگرفت، به فرمان او نرم، روان مىشد.
۵۳خدابعد از قدرت وقوت بی جان وبی زورتان میکند ،بفهمید
وَ اللَّهُ خَلَقَکُمْ ثُمَّ یَتَوَفَّاکُمْ وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْ لا یَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَیْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ قَدیرٌ (۷۰)نحل
و خدا شما را آفرید، سپس [جان] شما را مىگیرد، و بعضى از شما تا خوارترین [دوره] سالهاى زندگى [فرتوتى] بازگردانده مىشود، به طورى که بعد از [آن همه] دانستن، [دیگر] چیزى نمىدانند. قطعاً خدا داناىِ تواناست.
۵۴خداهرچقدرعمردهدبه همان نسبت کاستی در خلقت ایجاد میکند ،بفهمید
وَ اللَّهُ خَلَقَکُمْ ثُمَّ یَتَوَفَّاکُمْ وَ مِنْکُمْ مَنْ یُرَدُّ إِلى أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِکَیْ لا یَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَیْئاً إِنَّ اللَّهَ عَلیمٌ قَدیرٌ (۷۰)نحل
و خدا شما را آفرید، سپس [جان] شما را مىگیرد، و بعضى از شما تا خوارترین [دوره] سالهاى زندگى [فرتوتى] بازگردانده مىشود، به طورى که بعد از [آن همه] دانستن، [دیگر] چیزى نمىدانند. قطعاً خدا داناىِ تواناست.
۵۵خداوند این (خلقت موجودات.روئیدن گیاهان.جاری شدن آب. روئیدن درختان.گیاهان ودرختان مختلف.رویش زمین) کارها را کرده یا شما
أَ أَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخالِقُونَ (۵۹)واقعه
أَ أَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ (۶۴)
أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ (۶۹)
أَ أَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَها أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِؤُنَ (۷۲)واقعه
آیا شما آن را خلق مىکنید یا ما آفرینندهایم؟
آیا شما آن را [بىیارى ما] زراعت مىکنید، یا ماییم که زراعت مىکنیم؟
آیا شما آن را از [دلِ] ابرِ سپید فرود آوردهاید، یا ما فرودآورندهایم؟
آیا شما [چوبِ] درختِ آن را پدیدار کردهاید، یا ما پدیدآورندهایم؟
۵۶- بادتند باعث هلاکت
وَ فی عادٍ إِذْ أَرْسَلْنا عَلَیْهِمُ الرِّیحَ الْعَقیمَ (۴۱)ذاریات
و در [ماجراى] عاد [نیز]، چون بر [سر] آنها آن بادِ مُهلک را فرستادیم.
۵۷تغییرنکردن غذاوآب (که معمولازودفاسدمیشود)بعدازگذشت صدسال خواب پیامبری بنام عزیر
أَوْ کَالَّذی مَرَّ عَلى قَرْیَهٍ وَ هِیَ خاوِیَهٌ عَلى عُرُوشِها قالَ أَنَّى یُحْیی هذِهِ اللَّهُ بَعْدَ مَوْتِها فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَهَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ کَمْ لَبِثْتَ قالَ لَبِثْتُ یَوْماً أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ قالَ بَلْ لَبِثْتَ مِائَهَ عامٍ فَانْظُرْ إِلى طَعامِکَ وَ شَرابِکَ لَمْ یَتَسَنَّهْ وَ انْظُرْ إِلى حِمارِکَ وَ لِنَجْعَلَکَ آیَهً لِلنَّاسِ وَ انْظُرْ إِلَى الْعِظامِ کَیْفَ نُنْشِزُها ثُمَّ نَکْسُوها لَحْماً فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ قالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلى کُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ (۲۵۹)
یا چون آن کس که به شهرى که بامهایش یکسر فرو ریخته بود، عبور کرد؛ [و با خود مى]گفت: «چگونه خداوند، [اهلِ] این [ویرانکده] را پس از مرگشان زنده مىکند؟». پس خداوند، او را [به مدت] صد سال میراند. آنگاه او را برانگیخت، [و به او] گفت: «چقدر درنگ کردى؟» گفت: «یک روز یا پارهاى از روز را درنگ کردم.» گفت: «[نه] بلکه صد سال درنگ کردى، به خوراک و نوشیدنىِ خود بنگر [که طعم و رنگِ آن] تغییر نکرده است، و به درازگوش خود نگاه کن [که چگونه متلاشى شده است. این ماجرا براى آن است که هم به تو پاسخ گوییم] و هم تو را [در مورد معاد] نشانهاى براى مردم قرار دهیم. و به [این] استخوانها بنگر، چگونه آنها را برداشته به هم پیوند مىدهیم؛ سپس گوشت بر آن مىپوشانیم.» پس هنگامى که [چگونگىِ زنده ساختن مرده] براى او آشکار شد، گفت: «[اکنون] مىدانم که خداوند بر هر چیزى تواناست.»
۵۸آسمانهارا بلندقرارردادیم وباستونهایی که شما نمیبینید
اللَّهُ الَّذی رَفَعَ السَّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها ثُمَّ اسْتَوى عَلَى الْعَرْشِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ کُلٌّ یَجْری لِأَجَلٍ مُسَمًّى یُدَبِّرُ الْأَمْرَ یُفَصِّلُ الْآیاتِ لَعَلَّکُمْ بِلِقاءِ رَبِّکُمْ تُوقِنُونَ (۲)رعد
خَلَقَ السَّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها وَ أَلْقى فِی الْأَرْضِ رَواسِیَ أَنْ تَمیدَ بِکُمْ وَ بَثَّ فیها مِنْ کُلِّ دابَّهٍ وَ أَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا فیها مِنْ کُلِّ زَوْجٍ کَریمٍ (۱۰)لقمان
خدا [همان] کسى است که آسمانها را بدون ستونهایى که آنها را ببینید برافراشت، آنگاه بر عرش استیلا یافت و خورشید و ماه را رام گردانید؛ هر کدام براى مدتى معین به سیر خود ادامه مىدهند. [خداوند] در کار [آفرینش] تدبیر مىکند، و آیات [خود] را به روشنى بیان مىنماید، امید که شما به لقاى پروردگارتان یقین حاصل کنید.
آسمانها را بىهیچ ستونى که آن را ببینید خلق کرد و در زمین کوههاى استوار بیفکند تا [مبادا زمین] شما را بجنباند، و در آن از هر گونه جنبندهاى پراکنده گردانید، و از آسمان آبى فروفرستادیم و از هر نوع [گیاه] نیکو در آن رویانیدیم.
۵۹درزمین میخ گذاشتیم تا آرام باشد
وَ الْجِبالَ أَوْتاداً (۷)نبا
و کوهها را [چون] میخهایى [نگذاشتیم]؟
۶۰ماتمام انسانها را درسختی آفریدیم
لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی کَبَدٍ (۴)بلد
براستى که انسان را در رنج آفریدهایم.
۶۱سایه قراردادن برای اشیاء ومخلوقات
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِمَّا خَلَقَ ظِلالاً وَ جَعَلَ لَکُمْ مِنَ الْجِبالِ أَکْناناً وَ جَعَلَ لَکُمْ سَرابیلَ تَقیکُمُ الْحَرَّ وَ سَرابیلَ تَقیکُمْ بَأْسَکُمْ کَذلِکَ یُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْلِمُونَ (۸۱)
و خدا از آنچه آفریده، به سود شما سایههایى فراهم آورده و از کوهها براى شما پناهگاههایى قرار داده و براى شما تنپوشهایى مقرر کرده که شما را از گرما [و سرما] حفظ مىکند، و تنپوشها [=زرهها]یى که شما را در جنگتان حمایت مىنماید. این گونه وى نعمتش را بر شما تمام مىگرداند، امید که شما [به فرمانش] گردن نهید.